Późne macierzyństwo oczami rodzica i dziecka

Nie tylko późne macierzyństwo, ale w ogóle posiadanie dzieci to bardzo niebezpieczny temat, zwłaszcza w dzisiejszych czasach, kiedy coraz częściej ludzie świadomie rezygnują z ich posiadania, albo długo odkładają tę decyzję. I z góry uprzedzam, że ja nie mam z tym żadnego problemu, bo to nie moja sprawa i nie mam prawa się w to wtrącać. I nie wtrącam! Nie oceniam, nie moralizuję, nie trzymam żadnej ze stron w dyskusji. To po co o tym piszę? Ano dlatego, że dla mnie osobiście posiadanie dzieci jest bardzo ważne, a to jak bardzo, zrozumiałam dopiero niedawno.

Moje potrójne macierzyństwo

Uroda 40 plus – późne macierzyństwo

Jestem dość nietypową mamą. Nigdy nie marzyłam o posiadaniu dużej rodziny, nie lubiłam dzieci, niezbyt długo bawiłam się lalkami, nie odczuwałam instynktu macierzyńskiego, nie rajcowały mnie ani niemowlaki ani rezolutne kilkulatki. Szczerze mówiąc, zanim urodziłam pierwsze dziecko, nie trzymałam nigdy na rękach żadnego malucha i to nie dlatego, że nikt mi nigdy dziecka nie powierzył. Nie chciałam i nie czułam takiej potrzeby. Do tej pory, a mija właśnie 13 lat odkąd pierwszy raz zostałam mamą, nie lubię dzieci – żadnych, poza swoimi, oczywiście! 🙂 Nie pozwalają się skupić, zwłaszcza na sobie… Ich potrzeby lubią wygrywać z moimi. Wchodzą z butami w moje uporządkowane życie. Moje życie, ja, mój, moja, moje. Dzieci po prostu zmuszają do pożegnania się ze skrajnym egoizmem, przynajmniej na dłuższą chwilę. Jeśli posiadasz dzieci i pozostajesz skoncentrowana wyłącznie na sobie, wszyscy są nieszczęśliwi.

No dobra, zostałam matką, choć wcale nie było to pragnieniem mojego życia. Wtedy, kilkanaście lat temu, to był ostatni dzwonek na decyzję o dziecku, teraz mało kto rodzi przed 30-stką. Nooo, może nie jest tak, że mało kto, ale zdecydowanie większa grupa kobiet odkłada obecnie macierzyństwo na po 30-stce, a nawet na po 40-stce.

Urodziłam syna, pokochałam go najmocniej na świecie, ale… wcale nie pragnęłam kolejnych dzieci. Przez 6 lat skutecznie się wzbraniałam, ale jak zaszłam w nieplanowaną ciążę, to przewrotnie mnie to ucieszyło. Znów słyszałam ostatni dzwonek – tym razem na drugie dziecko. I tak przyszła na świat moja córka. Oj, trudna istotka. Wytrąciła mnie totalnie z misternie zbudowanej równowagi i poczucia stabilności, jaką dawał mi mój mikroświat – ja, mój syn i nasz święty spokój. Miałam trochę odchowane dziecko, które mogłam podrzucać czasem do babci, a ja, jeszcze dość młoda, lubiłam poszaleć, tym bardziej, że świat wciąż stał przede mną otworem, a przynajmniej tak mi się wydawało. I wtedy, choć nie tak nagle, ale jednak trach, pojawia się w moim życiu wymagająca młoda panna, która odbiera mi, starej, doświadczonej babce, kolejne pokłady egoizmu.

Jakby tego było mało, szybko okazało się także, że córka to także największa lekcja pokory jaka mnie w dotychczasowym życiu spotkała! Całe 6 lat myślałam, ze mój syn jest wspaniałym dzieckiem, bo ja jestem wspaniałą matką – z ogromnym, choć wcześniej ukrytym talentem pedagogicznym. Syn był wymarzonym pierwszym dzieckiem (i nawiasem mówiąc głównie dzięki temu nie strzeliłam sobie w głowę na wieść o drugiej ciąży). Spokojny, samodzielny, mądry, stosunkowo posłuszny, dość łatwo sterowalny, wystarczyło przeczytać jeden poradnik, a już wiedziałam jak sobie poradzić w każdej kryzysowej sytuacji, a do tego – radziłam sobie tak świetnie, że wszystko co zrobiłam – działało! Super mama – tak o sobie myślałam. Do czasu kiedy urodziła się córka… I wtedy okazało się, że dzieci mają różne temperamenty! 😉 I że się od siebie bardzo różnią, a metody, które działają na jedno niekoniecznie działają na drugie. I że charakter też ma ogromne znacznie. O mamma mia, po raz kolejny dostałam po nosie, a moja arogancja została ukarana 😉 I przepraszam za straszny banał – ale znów potwierdziła się stara prawda, że człowiek uczy się całe życie.

Ach, i jeszcze jedno spostrzeżenie! Wtedy, gdy córka była jeszcze wymagającym niemym ssakiem, byłam pewna, że gdyby to ona była moim pierwszym dzieckiem, to albo założyłabym pas cnoty albo używała jednocześnie wszystkich dostępnych rodzajów antykoncepcji, żeby tylko nie przechodzić przez to wszystko jeszcze raz 😉 Żeby już nigdy nie stać się niewolnikiem, nie musieć znów zupełnie pozbyć się siebie, swojego czasu, pasji, zainteresowań, ale też swoich praw, szczególnie prawa do urlopu, weekendu czy zwolnienia lekarskiego. Brzmi okropnie wiem, ale takim właśnie ciągle płaczącym i ciągle wymagającym uparciuchem była córka. (to nie miejsce na tę informację, ale muszę dodać, że jej przeszło i jest teraz uroczą 6-latką, choć charakterek pozostał, przestała tyle płakać i wymagać mojej czujności 24/24 ;)).

Wtem! Życie znów daje mi pstryczka w nos! Bo po 3 kolejnych latach ponownie zostaję mamą! Nielubiąca dzieci egoistka lat 39 i pół, zanim jeszcze doszła do siebie po trudach drugiego macierzyństwa, rodzi trzecie dziecko. I to wtedy kiedy część jej rówieśników właśnie zaczyna cieszyć się odzyskaną wolnością, po odchowaniu potomstwa.

Późne macierzyństwo oczami rodzica

I co w związku z tym? Jestem młodą matką dla syna i starą dla córek… I choć są chwile, w których z zazdrością patrzę na moich rówieśników, którzy swoje nastoletnie dzieci zostawiają same w domu i śmigają w świat – na imprezę, na wystawę, na koncert, do kina, na wakacje we dwoje; mimo to moje potrójne macierzyństwo okazuje się czymś najlepszym co mnie w życiu spotkało. Aż sama nie wierzę, ze to piszę, a jeszcze bardziej – że tak naprawdę czuję. I wydaje mi się, że gdybym była choć trzy lata młodsza,  zdecydowałabym się na dziecko numer cztery. Bo jako prawie_jedynaczka (dużo starszy brat, syn taty z pierwszego małżeństwa, który w zasadzie mógłby być moim ojcem), kompletnie nie znam relacji między rodzeństwem, bo nigdy tego nie doświadczyłam. I ta relacja, którą obserwuję między moimi dzieci, mnie zadziwia – codziennie, naprawdę każdego dnia. I wzrusza. Tak, tak, zdecydowanie bardziej wzrusza niż zadziwia, i dzięki temu każdego dnia wiem, że było warto i że oni to najlepsza rzecz jaką w życiu popełniłam. Nie wiem jak się nasze życie potoczy, ale wiem, że ich relacja ma potencjał ponadczasowy, że jeśli nie wydarzy się zło, które zmieni nasz nudny bieg życia, to oni zawsze będą mieli siebie. Tego, co widzę między nimi nie da się porównać z żadną przyjaźnią “nabytą” – to przyjaźń wrodzona i pierwotna. To potencjał przyjaźni na zawsze – jeśli oni tego, co im wpajam nie spieprzą. Bo teraz każda bójka kończy się całusem, a każda wizyta w sklepie już nie brzmi jak “kup mi to” – tylko “weźmy trzy”.

I tak oto teraz zamieniłam marzenia o przygodzie na marzenia o tym, żeby ich obecna więź była wieczna…

No ok, a co ma z tym wspólnego tytułowe późne macierzyństwo? Pomimo, że chyba jednak, tak bardzo ogólnie, ma ono więcej minusów niż plusów, to z drugiej strony – albo miałabym te córki późno albo wcale. Więc późne macierzyństwo ma tę zaletę, że w ogóle pozwala nam zaznać bycia rodzicem, czy to po raz pierwszy czy kolejny – a przecież każde kolejne macierzyństwo jest inne, i to nie tylko dlatego, że dzieci są różne, ale też dlatego, że wszystkie wzajemne relacje w tym układzie zmieniają się z każdym kolejnym członkiem rodziny. Relacja między rodzicami, między rodzicami a dziećmi i relacja między samymi dziećmi jest z każdym kolejnym dzieckiem inna i bardzo różna.

Tak, wolałabym być młodszą mamą, tym bardziej, że argumenty, których kiedyś używałam w obronie późniejszego macierzyństwa, przestały być dla mnie aktualne. Bo jakie to były argumenty? Że się wyszalałam? Fakt – miałam bardzo burzliwą młodość, a potem burzliwą drugą młodość, tuż po 30-stce. Że zrealizowałam się zawodowo i naukowo? Fakt – zrobiłam 3 fakultety, pracowałam od 3-go roku studiów w różnych, dobrych firmach, robiąc tak zwaną karierę. Że…? No właśnie, chyba nie mam kolejnego że? Czyli może jednak nie było warto tak zwlekać z macierzyństwem? Bo studia mogłam robić przy dzieciach, pracować też – dokładnie tak jak robię to teraz. A gdybym wszystkie dzieci urodziła wcześniej, teraz one byłyby odchowane, a ja wciąż mogłabym się realizować tam, gdzie bym chciała. Tylko bez takich ograniczeń jakie naturalnie stwarzają maluchy. Mogłabym tak samo mieć ukończone 3 kierunki studiów, doświadczenie zawodowe – bo przecież mimo gromadki dzieci cały czas pozostawałam i pozostaję aktywna zawodowo. A że straciłabym możliwość balowania? Z perspektywy czasu żadna strata! Zresztą – teraz mogłabym swobodnie poimprezować, z tą różnicą, że bardziej dojrzale i pewnie zdrowiej 😉

Zatem – czy warto mieć dzieci? Dużo dzieci? Tak, warto!

Czy można je pogodzić z nauka i pracą? Tak, można!

Czy trzeba poświęcić siebie, żeby być matką? Można, ale nie trzeba. Jeśli potrzeba realizacji – czegokolwiek własnego – jest silna i wystarcza talentu, pracowitości i samozaparcia – to jak najbardziej można je połączyć z macierzyństwem i wcale nie oznacza to egoizmu, ewentualnie trochę zdrowego – tyle ile trzeba, aby siebie samą lubić i szanować. Ale usilne próby łączenia kariery z macierzyństwem nie są obowiązkowe. Czasem potrzeba poświęcenia się dzieciom jest po prostu silniejsza niż potrzeba pracy, samorealizacji czy robienia kariery i wtedy macierzyństwo jest bardziej intensywne. Ale czy lepsze? To zależy. Bo jeśli kariera jest złudna, a przy tym macierzyństwo kulawe i dzieci zaniedbane, to taka kariera nic nie jest warta. Ale jeśli jest inaczej, to warto próbować połączyć macierzyństwo z karierą, bo to da się zrobić, choć kosztuje to nas, kobiety, znacznie więcej niż mężczyzn. Ale warto, bo satysfakcja jest ogromna.

Czy warto mieć dzieci późno? 😉 Moim zdaniem – jeśli da się wcześniej, to warto mieć je wcześniej. Ale jeśli chce się je mieć, to nie warto rezygnować ze względu na wiek. Bo choć nie rodzi się ich dla siebie, a dla świata, to dają tyle mądrości, wiedzy o życiu i świecie, co żaden uniwersytet, a przy tym nieopisaną masą radości, szczęścia, satysfakcji i miłości (pracy i trudu też, ale to się bezdyskusyjnie zwraca z nawiązką).

Późne macierzyństwo oczami dziecka

Ale, ale. Warto też pamiętać o punkcie widzenia dziecka…. Bo rozważania na temat późnego macierzyństwa z jednej, własnej perspektywy to jednak tylko pół prawdy. A to wszystko wygląda inaczej w oczach dziecka, i wiem co mówię, bo sama jestem nie tylko późnym rodzicem, ale także późnym dzieckiem – szczególnie dla swojego taty, który został ojcem w wieku 46 lat. I cóż, dziś jestem półsierotą – co oczywiście zdarza się dzieciom w każdym wieku i bez względu na wiek rodzica, niemniej mając starszych rodziców statystycznie zostaje się sierotą wcześniej.

Często czyta się, że starsi rodzice nie mają tyle siły, żeby zajmować się dzieckiem. Ja osobiście nigdy jako dzieciak nie odczułam, żeby brakowało mi obecności, aktywności i zaangażowania taty w zabawie ze mną. A przecież teraz jest jeszcze lepiej z kondycją ludzi w wieku dojrzałym – zdrowie, sport i aktywność fizyczna są w modzie i często właśnie w okolicy 40-stki ludzie dbają o swoją formę bardziej niż kiedykolwiek wcześniej. Problemy ze zdrowiem i kondycją pojawiają się zwykle później, ale o tym za chwilę.

Pokutuje też mit, że starsi rodzice mają więcej czasu i są bardziej dyspozycyjni. A ja myślę, że z tym różnie bywa, bez względu na wiek. Akurat rzeczywiście w przypadku mojego taty tak było, że dzięki rencie a potem wcześniejszej emeryturze miał dla mnie dużo czasu, ale w przypadku mamy już nie. Teraz czasy są inne, ale powiedziałabym, że rozważając dyspozycyjność dorosłych znacznie gorsze dla dzieci. Ludzie dużo pracują – najpierw się dorabiają, wykazują, pną po szczeblach kariery, a potem pracują na utrzymanie własnej pozycji albo wraz z dojrzałością rezygnują z pracy w korporacji na rzecz własnego biznesu, i wtedy pracują jeszcze więcej. Sama nie uważam, że teraz mam więcej czasu dla dzieci niż jakbym była mamą trójki 10 lat temu. Więc i ten mit dotyczący zalet późnego macierzyństwa jestem zmuszona obalić.

Według mnie, i to jest moje osobiste zdanie, a nie jedyna słuszna prawda, bo takiej nie odważyłabym się głosić – późne macierzyństwo rodziców z perspektywy dziecka nie ma dodatkowych zalet (innych niż tych wynikających w ogóle z posiadania rodziców ;)), za to ma trzy zasadnicze wady. Pierwszą z nich jest ogromne prawdopodobieństwo zostania sierotą wcześniej niż rówieśnicy. Pomijam kwestie wypadków, chorób, które dotykają także młodszych – po prostu taka jest statystyka, bez względu na przykłady anegdotyczne w stylu – moja babcia dożyła 95 lat w świetnej formie, lepszej niż niejeden 50-latek. Co więcej, i gorzej, wcześniejsza śmierć rodzica to nie tylko osierocenie dzieci. To także pozbawienie swoich wnuków babci czy dziadka, i tej relacji, która jest dla dzieci bezcenna. Mój tata miał syna z pierwszego małżeństwa, doczekał się też dość wcześnie wnuków, dla których był wspaniałym i zaangażowanym dziadkiem. Ale moje dzieci już dziadka nie mają. Nawet nie zdążyły go poznać. Dlatego uważam, o czym sama się boleśnie przekonałam, że wczesna strata starszych rodziców dotyka nie tylko dzieci, ale także wnuków.

Druga rzecz, która kuleje w późnym macierzyństwie to zdrowie rodziców, które w naturalny sposób z wiekiem jest coraz słabsze. Na etapie posiadania małych dzieci, które wymagają ciągłej aktywności, także w nocy, to zwykle jeszcze nie ma większego znaczenia, o czym pisałam wyżej. Ale w kolejnych latach słabnące zdrowie rodziców sprawia, że późne dziecko znacznie wcześniej niż rówieśnicy wchodzi w rolę opiekuna starszego rodzica. Także aktywność starszego rodzica w roli babci czy dziadka jest mierna, bo po prostu brakuje zdrowia i sił. Z radością obserwuję teraz relację moich dzieci z moimi teściami, a ich dziadkami, którzy są stosunkowo młodzi i silni, ale jednocześnie wiem, że ja dla moich wnuków nigdy nie będę tak aktywną babcią. Może się mylę, oby, ale raczej koło 70-80-tki nie będę miała siły pomagać córkom przy wymagających niemowlakach, a tym bardziej później jeździć z nimi na rowerze, biegać po parku czy szaleć na plaży.

Trzecia rzecz to te wciąż powtarzające się pytania, które chyba zna każde późne dziecko czy to twój dziadek czy tata? Pewnie można się na nie uodpornić, ale ja ich nie lubiłam i miałam z tym długo problem. Mimo ogromnej miłości do rodziców, do ojca szczególnie, nigdy tak naprawdę nie przestało mi to przeszkadzać, i do dziś, a pewnie już na zawsze, pozostałam wrażliwa na kwestie wieku. Wciąż porównuję, obserwuję, w żłobku, przedszkolu i szkole – ciągle liczę, który rodzic ile ma lat, jak ja prezentuję się na tym tle, a jak prezentowali się moi rodzice. Nie wiem czy każde dziecko późnych rodziców reaguje w ten sposób, ale ja wraz ze starszymi rodzicami otrzymałam taki właśnie bagaż, którego nie potrafię się pozbyć i sądzę, że analizowanie wieku ludzi pozostanie ze mną na zawsze.

Czy warto mieć późno dzieci?

No dobra. Opisałam się jak głupia, ale co tak naprawdę z tego wynika? Na pewno tylko i wyłącznie mój punkt widzenia i moje spojrzenie – na macierzyństwo w ogóle, a w szczególności na późne macierzyństwo. I choć nigdy nikogo nie namawiałabym na posiadanie dzieci, bo się wtrącać nie lubię, to jeśli ktoś by się wahał, i poszukiwał argumentów, to zdecydowanie dzieci polecam. W dużej ilości – bo mnie akurat autentycznie najbardziej w ich posiadaniu wzrusza więź jaka się buduje między rodzeństwem, czego nigdy nie miałam okazji osobiście zaznać. Bardzo wyraźnie widzę jak inaczej chowają się (okropne słowo!), wychowują, zachowują, dorastają dzieci, które mają rodzeństwo. Jak inny był mój syn przez 6 lat kiedy był jedynakiem, a jak bardzo się zmienił – wyłącznie na plus – po pojawieniu się na świecie sióstr. Jak bardzo moje dziewczynki są ze sobą zżyte i zaprzyjaźnione, jak dla nich wszystkich, także syna, naturalne jest to, że rodzeństwo jest stałą i niezmienną częścią ich życia, że mogą na siebie liczyć (a jak mama krzyczy to trzymają wspólny silny front przeciwko agresorowi ;)), że o sobie zawsze pamiętają, w taki zupełnie niewymuszony, naturalny sposób. Lubię patrzyć na ich kłótnie, które zawsze kończą się buziakami, nawet jeśli przed chwilą w ruchu były łapy i ślina. Lubię jak się razem bawią, zajmują sami sobą, a ja mogę mieć chwilę świętego spokoju – o czym zdecydowanie nie mają pojęcia rodzice jedynaków, a ja podpisuję się obydwoma rękami pod stwierdzeniem (którego chyba jestem autorką), że dużo łatwiej jest z trójką niż z dwójką!

Czy polecam późne macierzyństwo? Nie wiem… Tu już nie ma we mnie tyle entuzjazmu i pewności  co przy rozważaniach o sensie posiadania dzieci w ogóle. Bo widzę poważne minusy, którym ciężko zaprzeczyć. Jednak sama podjęłam taką decyzję i to bardzo świadomie, wiedząc co mnie może czekać. Na pewno łatwiej decydować się na późne macierzyństwo jak już się ma starsze dzieci – bo wiadomo co nas czeka, bo można liczyć na pomoc starszaków, bo kiedyś później, w odległej przyszłości (która nadejdzie szybciej niż nam się wydaje) ten najmłodszy dzieciak nie zostaje sam, ma rodzeństwo, rodzinę, na którą (jeśli nic nie spieprzymy w wychowaniu po drodze) zawsze będzie mógł liczyć.

Jedno jest pewne, nigdy nie sądziłam, że będzie mnie kręcił temat dzieci, i nigdy nie przypuszczałam, że dorobię się aż trójki. I powtórzę jeszcze raz na koniec –  jeśli byłabym dziś trochę młodsza na pewno zdecydowałabym się na czwarte 🙂

Photo credit: left-hand / Foter / CC BY-ND