Nawilżanie skóry

Uroda 40 plus – Nawilżanie skóry

Nawilżanie skóry nie jest obowiązkiem

Nawilżanie skóry w ostatnich latach stało się tak modne, że zewsząd jesteśmy atakowani reklamami kremów nawilżających, mających stać się panaceum na wszelkie nasze urodowe problemy – na skórę suchą, odwodnioną, na tłustą, na trądzik, na łojotok, na zmarszczki, na jędrność, na szarą i zmęczoną cerę. Oczywiście na tym trendzie, bardziej niż nasza skóra, korzystają firmy kosmetyczno-farmaceutyczne. Dlaczego? Ano dlatego, że nawilżanie wcale nie jest obowiązkiem – jeśli nasza skóra tego nie potrzebuje. Wystarczy, że dostarczymy jej tylko (albo aż) mieszaniny cennych składników głównie w postaci antyoksydantów, substancji wzmacniających naturalną barierę ochronną skóry, regulujących lipidowy cement międzykomórkowy i stymulujących odtwarzanie naturalnych barier. Jeśli te substancje znajdą się w naszej codziennej pielęgnacji, zadbają one także o utrzymanie prawidłowego poziomu wody w skórze i dodatkowe nawilżenie nie będzie jej potrzebne, a wręcz może jej zaszkodzić. Niepotrzebne i nadmierne stosowanie kremów nawilżających, działających głównie na zasadzie okluzji, może tłumić odpowiedź immunologiczną skóry, opóźniać regenerację naskórka, a także powodować krosty i grudki. W przypadku cery tłustej przewodnienie może zatykać pory i powodować powstawanie wągrów, martwe komórki naskórka nie będą mogły zostać złuszczone, cera stanie się “zapchana” i nieświeża.

Jaka skóra zatem potrzebuje ekstra nawilżenia? Oczywiście skóra sucha, ale też tłusta, normalna lub mieszana – jeśli jest odwodniona, przesuszona na skutek kuracji dermatologicznych. Zdrowa skóra – normalna, mieszana czy tłusta, nie potrzebuje specjalnego nawilżania – ani kremów nawilżających ani maseczek ani innych magicznych preparatów, których działanie jest ukierunkowane tylko na nawilżenie.

Jak prawidłowo nawilżać skórę

Jeśli nie wiesz jest co to jest NMF, TEWL, jaka jest budowa naskórka i jakie substancje nawilżają skórę, zajrzyj tutaj: Woda w skórze i tutaj: Substancje nawilżające skórę

Bardzo ogólnie mówiąc, nawilżenie skóry nie polega na dostarczeniu jej wody, ale na ograniczeniu parowania wody dostarczanej z głębi skóry do naskórka. Można to osiągnąć zwiększając zdolność wiązania wody w skórze i tworząc oraz wzmacniając układy barierowe utrudniające przenikanie wody do powierzchni i jej odparowywanie. Jednak każdy typ skóry wymagającej dodatkowego nawilżenia traktujemy inaczej. Dlatego warto dobrze określić rodzaj swojej cery, aby świadomie wybrać taką pielęgnację jaka jest jej naprawdę potrzebna, nie zrobić sobie krzywdy i nie stracić pieniędzy na nieodpowiednie kosmetyki.

Z morfologicznego punktu widzenia wyróżniamy cerę suchą, normalną, tłustą i mieszaną. Natomiast skóra odwodniona jest dysfunkcją, zaburzeniem w funkcjonowaniu naskórka i jest stanem przejściowym, odwracalnym. Odwodnienie zawsze, w mniejszym lub większym stopniu, towarzyszy skórze suchej, ale może też dotyczyć pozostałych typów skóry – normalnej, tłustej i mieszanej.

Nawilżanie skóry suchej

Sucha skóra posiada uszkodzoną barierę ochronną naskórka. Barierę tę tworzą lipidy cementu międzykomórkowego i naturalny czynnik nawilżający (NMF) w warstwie rogowej naskórka oraz sebum na powierzchni skóry. Sucha skóra nie wytwarza w odpowiedniej, wystarczającej ilości, substancji wiążących wodę w naskórku, czyli NMF, brakuje jej lipidów cementu międzykomórkowego, które choć same nie mają zdolności wiązania wody, utrudniają jej ucieczkę z NMF, a płaszcz hydrolipidowy jest zbyt cienki i ułatwia parowanie wody. W związku z mniejszą zdolnością do zatrzymywania wody i jej mniej lub bardziej nasiloną utratą, skóra sucha staje się też zawsze skórą odwodnioną.

Cera sucha charakteryzuje się delikatnością i wrażliwością. Jest jasna z niewielkimi przebarwieniami, czasem naczynkowa, szorstka, mniej elastyczna, łuszczy się, czerwieni i pęka. Pory są zamknięte i niewidoczne. Może piec i szczypać, czasami nawet swędzieć, odczuwa się jej napięcie i “ściągnięcie”. W skórze suchej pory są niewidoczne, a rowki w przybliżeniu są białe. Taka skóra jest podatna na podrażnienia i wrażliwa na czynniki zewnętrzne.

Przyczyny powstawania suchej skóry:

• środowisko zewnętrzne – niska wilgotność, klimatyzacja, niskie temperatury, intensywne słońce i wiatr, zanieczyszczone środowisko
• złe nawyki pielęgnacyjne – stosowanie niewłaściwych środków myjących o zasadowym odczynie, detergentów, zbyt gorąca woda
• zabiegi dermatologiczne i/lub kosmetyczne – np. stosowanie retinoidów
• choroby genetyczne – AZS, łuszczyca, rybia łuska, egzema
• wiek – po 30-stym roku życia zmienia się struktura lipidów naskórka, spada ilość ceramidów w warstwie rogowej naskórka
• niektóre choroby ogólnoustrojowe – cukrzyca, niedoczynność tarczycy, przewlekła niewydolność nerek
• zaburzenia hormonalne kobiet – estrogeny i progesteron przyspieszają syntezę kolagenu i kwasu hialuronowego, oraz syntezę i regenerację keratynocytów, progesteron wzmaga ilość wydzielanego łoju

Pielęgnacja suchej skóry polega na regeneracji uszkodzonej bariery naskórkowej, zatrzymaniu wody w naskórku oraz zapobieganiu możliwym powikłaniom (nadkażeniom bakteryjnym, grzybiczym i objawom alergii). Wskazane jest stosowanie preparatów, które odbudują płaszcz hydrolipidowy, dostarczą lipidów międzykomórkowych oraz substancji wiążących wodę w naskórku. Oprócz cennych substancji niezbędnych w pielęgnacji każdego typu cery, sucha skóra potrzebuje emolientów, czyli substancji nawilżających i natłuszczających, które pomagają w odtworzeniu i wzmocnieniu bariery skórnej. Uzupełniają one lipidy międzykomórkowe i składniki NMF, jednocześnie tworząc na skórze warstwę okluzyjną – film ochronny, zatrzymujący nawilżenie. Najważniejsze jest jednak odżywianie i natłuszczanie, samo tylko nawilżanie będzie dla cery suchej niewystarczające i nie przyniesie długotrwałych efektów.

W preparatach nawilżających do cery suchej powinny się zatem znaleźć następujące składniki:

• substancje należące do NMF, czyli wolne aminokwasy, PCA, mocznik, glukoza
• substancje lipofilne (tłuszczowe) regulujące cement międzykomórkowy, czyli ceramidy, fosfolipidy, lanolina, WNNKT, cholesterol, skwalen, α-hydroksykwasy (AHA)
• substancje wiążące i utrzymujące wodę w naskórku, czyli gliceryna i sorbitol (humektanty), glikole
• makrocząsteczki biologiczne hydrofilowe, czyli kolagen, elastyna, glikozoaminoglikany, w tym kwas hialuronowy
• witaminy regulujące gospodarkę wodną i tłuszczową naskórka, czyli A, E, H, prowitamina B5 (pantenol)
• substancje przyspieszające regenerację, m.in. alantoina
• hydrofobowe substancje błonotwórcze – okluzyjne, czyli wazelina, oleje mineralne, woski

W przypadku suchej skóry ważne są zasady jej pielęgnacji. Przede wszystkim należy unikać detergentów, silnie zasadowych mydeł, zbyt zimnej i zbyt gorącej wody, zawierającej związki chloru i wapnia, ostrych myjek i gąbek. Demakjaż najlepiej wykonać mleczkiem lub płynem micelarnym oraz bezalkoholowym tonikiem. Peelingi są dozwolone, jednak rzadziej niż w przypadku cery suchej. Powinno się ograniczyć ekspozycję skóry suchej na słońce i stosować kremy z odpowiednio wysokimi i fotostabilnymi filtrami. Przede wszystkim zaś skórę suchą trzeba regularnie i dość często, nawet co 5-6 godzin, natłuszczać – to składniki lipofilowe spowodują, że naturalna bariera ochronna uszczelni się, a dzięki temu większa ilość wody pozostanie w skórze. Ważna jest także formuła i konsystencja preparatu – w przypadku skóry suchej skuteczniejsze są tłuste i półtłuste kremy i lotiony.

Wybrane preparaty do pielęgnacji suchej skóry

Cera odwodniona

Cera odwodniona bardzo często bywa mylona z cerą suchą. A tak nie jest – cera odwodniona jest stanem przejściowym i odwracalnym i powstaje w wyniku niewłaściwego krążenia w głębszych warstwach naskórka, z którego więcej wody odparowuje niż do niego dociera. Powoduje to zaburzenia w utrzymaniu prawidłowej ilości wody w naskórku, a to z kolei skutkuje zwiotczeniem i tendencją do powstawania zmarszczek.

Cera sucha zawsze staje się odwodniona w konsekwencji uszkodzenia płaszcza lipidowego, co powoduje nadmierne odparowywanie wody z naskórka. Z kolei cera normalna, mieszana i tłusta może stać się odwodniona w wyniku niewłaściwej pielęgnacji, niekorzystnego oddziaływania środowiska, stresu czy złej diety.

Cera odwodniona jest cienka, charakteryzuje się niską elastycznością, słabą sprężystością, brakiem napięcia i jędrności. Odkształca się po naciągnięciu, jednak deformacja utrzymuje się krócej niż ma to miejsce w przypadku skóry suchej. Staje się szara i traci blask, bywa nadwrażliwa. Odwodniony naskórek wolniej się regeneruje, ale także szybciej starzeje, gdyż degeneracji ulegają struktury kolagenowe i elastynowe skóry. Cera odwodniona może być skłonna do przetłuszczania lub przesuszania. Nawet jeśli wydaje się być tłusta, może dawać odczucie napięcia i ściągnięcia, podobnie jak cera sucha.

Przyczyny odwodnienia skóry:

• niewłaściwa pielęgnacja – używanie silnie odtłuszczających detergentów do mycia, toników z dużą zawartością alkoholu, nadużywanie produktów wysuszających i matujących
• leczenie dermatologiczne np. trądziku
• niekorzystne warunki klimatyczne – niska wilgotność, silny wiatr, mocne nasłonecznienie
• choroby – m.in. atopowe zapalenie skóry, cukrzyca
• starzenie się – oraz zmiany hormonalne z tym związane
• dieta – pozbawiona NNKT i antyoksydantów (witaminy C, E), nadmiar alkoholu, soli.
  Spożywanie produktów mlecznych zawierających probiotyki oraz kwas linolenowy (omega-6) i witaminę E skutecznie poprawia funkcje skóry już po sześciu tygodniach. Zaobserwowano również zmniejszenie utraty wody przez naskórek o 13%.)
• palenie papierosów
• stres

Pielęgnacja skóry odwodnionej polega na dostarczeniu w kosmetykach substancji wspomagających zatrzymywanie wody w skórze i zmniejszających TEWL, o budowie identycznej lub zbliżonej do tych, które naturalnie występują w skórze. Skuteczne będą preparaty zawierające kwas hialuronowy, proteiny, mocznik, aminokwasy, PCA, mleczany, a także witaminę C i glikol, zapewniające dogłębne i długotrwałe nawilżenie. Na dzień powinny to być kremy uzupełniające ubytki wody i zapewniające ochronę przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, na noc regenerujące i stymulujące odnowę skóry.

Do demakijażu zalecane są mleczka (cera sucha odwodniona) lub płyny micelarne (cera tłusta, mieszana i normalna), które nie zawierają mydła i alkoholu i nie zaburzają naturalnego płaszcza lipidowego. Po umyciu twarzy wskazane jest przetarcie jej tonikiem, który przywróci skórze naturalne pH i przygotuje ja na przyjęcie kolejnych składników. Powinno się także zrezygnować z silnie działających, agresywnych kosmetyków, jak mocne peelingi czy złuszczające maseczki.

Nawilżanie skóry tłustej i mieszanej

Skórę tłustą i mieszaną nawilżamy tylko wtedy, jeśli jest odwodniona lub częściowo przesuszona. Jeśli cera jest tłusta, skłonna do powstawania zaskórników i wyprysków, ale nie jest odwodniona, stosując kremy nawilżające można sobie przysporzyć wyłącznie problemów. Spowodują one zatykanie porów, zatkane pory spowodują zaskórniki, zaskórniki utrudnią prawidłowe złuszczanie martwych komórek, a to z kolei zwiększy ryzyko powstawania nowych wyprysków i krost. Zbytnie uwodnienie skóry, poza tym, osłabi odpowiedź immunologiczną skóry, opóźni jej zdrowienie i spowolni naturalną regenerację. Zamiast kremów czy maseczek niepotrzebnie nawilżających, zdrowej cerze wystarczy porządne serum z witaminą C oraz krem z wysokim filtrem na dzień.

Zdarza się jednak, że skóra tłusta lub mieszana, na skutek stosowania kuracji dermatologicznych lub agresywnych kosmetyków mających na celu odtłuszczenie naskórka, staje się przesuszona, odwodniona. Wówczas broni się ona przed utratą płaszcza lipidowego i przed odwodnieniem, reagując zwiększoną ilością wydzielanego sebum. Staje się błyszcząca i jeśli zastosujemy kosmetyki matujące, aby temu przeciwdziałać, problem nasili się jeszcze bardziej. Skóra tłusta, która wydziela nadmierną ilość sebum jest bardziej narażona na bakterie, te z kolei uwalniają drażniące metabolity, które załamują barierę lipidową i zwiększają TEWL (przeznaskórkową utratę wody), a jednocześnie stymulują gruczoły do pracy, zwiększając jeszcze bardziej ilość wytwarzanego sebum. Błędne koło się kręci, skóra jest coraz bardziej tłusta i w tym samym czasie odwodniona. I taka skóra zdecydowanie wymaga nawilżenia. Jeżeli przesuszenie dotyczy tylko pewnych partii twarzy, najlepiej nawilżać tylko te miejsce, które tego wymagają.

Szczególną uwagę w pielęgnacji skóry tłustej lub mieszanej odwodnionej zwrócić należy na takie działania i preparaty, które zapobiegać będą powstawaniu zaskórników i wyprysków. Najważniejszym działaniem jest prawidłowe oczyszczanie skóry, takie, które nie podnosi pH (wysokie pH sprzyja bakteriom). Zamiast mleczka, lepiej jest użyć płynu micelarnego lub delikatnego żelu. Preparat nawilżający powinien mieć postać lekkiego żelu albo emulsji.

Cera tłusta i mieszana powinna unikać wazeliny, olejów mineralnych, tłuszczy zwierzęcych i roślinnych, za wyjątkiem oleju słonecznikowego, który nie blokuje porów. Dobre właściwości nawilżające i brak działania komedogennego wykazują też niektóre lekkie oleje, jak np. olej z ogórecznika lekarskiego czy wiesiołka. Idealnym duetem w nawilżaniu cery tłustej odwodnionej są kwasy owocowe (AHA) i witamina C. Tylko tyle, ale ten duet potrafi zdziałać cuda.

I na koniec jeszcze lista substancji o udowodnionym działaniu komedogennym. Należy jednak bezwzględnie pamiętać, że nie każdy składnik komedogenny musi zapychać i że każdemu może zaszkodzić coś innego. To, że u koleżanki wystąpił wysyp pryszczy po danym kosmetyku zupełnie nie oznacza, że nas spotka to samo. Dlatego warto przetestować interesujący kosmetyk, bo obecność składnika potencjalnie zapychającego wcale nie oznacza, że nam zaszkodzi. Prócz indywidualnych skłonności do zapychania, istotne jest też stężenie danej substancji i obecność pozostałych składników.

Składniki potencjalne komedogenne:

• Mirystynian izopropylu (Isopropyl Myristate)
• Palmitynian izopropylu (Isopropyl Palmitate)
• Linolenian izopropylu
• Lanolan izopropylu
• Izostearynian izopropylu (Izostearynian izopropylu)
• Izoparafiny C9-C11
• Palmitynian oktylu (Octyl Palmitate)
• Mleczan mirystylu (Myristyl Lactate)
• Lanokwasy
• Kwas oleinowy
• Alkohol oleilowy (Oleyl Alcohol)
• Acetylowane alkohole lanolinowe
• Caprylic / capric triglyceride
• Olej brzoskwiniowy
• Olej ze słodkich migdałów
• Olej kokosowy

Wybrane preparaty do pielęgnacji certy tłustej i mieszanej odwodnionej

Źródła:

• http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,96856,5817658,Jak_dbac_o_cere__Nawilzaj_z_glowa_.html
• http://wizaz.pl/forum/showthread.php?p=5296551
• http://seattleclouds.com/myapplications/oj247/SkinCare/1877988332.pdf
• http://business-relations.pl/styl-ycia/babie-lato/1014-ukojenie-dla-skory
• http://portal.abczdrowie.pl/pij-wode-dla-pieknej-skory

Photo credits: rubyblossom. / Foter / CC BY-NC-SA